- پلاسما از آب، حدود ۷% پروتئین و ۲% کربوهیدرات و چربی تشکیل شده است. پلاسمای منجمد تازه به وسیله جداکردن پلاسما از خون کامل و منجمد کردن آن، حداکثر ۸ ساعت پس از خونگیری به دست می آید. حجم یک واحد معمولاً ml250-200 است. پلاسما را می توان حتی تا یک سال در دمای۱۸-درجه و یا سردتر نگهداری کرد. تحت این شرایط، از بین رفتن فاکتور V و VIII و فاکتورهای ناپایدار انعقادی، به حداقل می رسد.
- پلاسمای منجمد تازه به صورت اولیه برای جایگزین نمودن فاکتورهای انعقادی مصرف می گردد .یک سی سی پلاسمای منجمد تازه، شامل یک واحد (unit) فاکتور انعقادی فعال است.
- پلاسمای منجمد تازه برای خونریزی فعال در بیمارانی که نقایص انعقادی متعدد دارند (ثانویه به بیماری کبدی، انعقاد درون عروقی منتشر، اختلال انعقادی رقتی به علت خونریزی شدید با جایگزین نمودن حجم) مصرف می گردد.
- FFP برای بیمارانی که کمبود ارثی فاکتور انعقادی (مانند کمبود فاکتور V یا ( XI دارند، زمانی که کنسانتره فاکتور انعقادی قابل دسترس نباشد، مصرف می گردد.
- درمان کمبود ویتامین K یا مسمومیت با وارفارین، در صورتی که عملکرد کبد کافی بوده و زمان لازم برای ساخت فاکتورها وجود داشته باشد، با تزریق ویتامین K (وریدی یا عضلانی) صورت می گیرد. در این موارد در صورتی که بیمار خونریزی فعال داشته باشد و یا زمان کافی برای سنتز فاکتورها وجود نداشته باشد (مثلاً قبل از جراحی)، FFP تجویز می گردد.
- در برخی موارد، هنوز کمبود فاکتور IX با تجویز FFP درمان می گردد.
- FFP گاهی به عنوان ماده جایگزین کننده حین تعویض پلاسما (پلاسمافرز) به کار می رود. در پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (TTP)، سندرم همولیتیک اورمیک (HUS ) و «سندرم همولیز، افزایش آنزیمهای کبدی و کاهش پلاکت»(HELLP )، FFP حاوی ماده ناشناخته ای است که پلاسمای بدن بیمار فاقد آن است؛ در نتیجه تجویز FFP باعث از بین رفتن علایم بیمار می گردد.
- کمبود آنتی ترومبین III ممکن است ارثی یا اکتسابی (مانند بیماری مزمن کبدی، اختلال انعقادی مصرفی، سوختگی) باشد و می تواند باعث ایجاد ترومبوز خود به خودی گردد. علاوه بر آن کاهش سریع آنتی ترومبین III ممکن است حین تروما و یا اعمال جراحی رخ دهد. در این موارد FFP یا کنسانتره لیوفیلیزه آنتی ترومبین III، به عنوان منبع آنتی ترومبین III استفاده می شود و هنگامی که جهت درمان ترومبوز تجویز می گردد، باید همراه با تجویز هپارین باشد.
موارد منع مصرف و احتیاط :
- FFP نباید به عنوان افزایش دهنده حجم خون مورد استفاده قرار گیرد، زیرا در این صورت بیمار با خطر هپاتیت و سایر بیماریهای ناشی از انتقال خون مواجه خواهد شد.
- آلبومین، مشتق پروتئینی پلاسما و یا سایر محلولهای کلوئید یا کریستالوئید ـ که هیچگونه عفونتی را انتقال نمی دهند. برای افزایش دادن حجم خون مناسب تر هستند. به همین علت FFP نباید به عنوان منبع پروتئین در مبتلایان به سوء تغذیه شدید مورد استفاده قرار گیرد .
- به صورت کلی خطر انتقال بیماریهای عفونی توسط FFP مشابه خون کامل است؛ گر چه FFP برخی بیماریهایی را که انحصاراً توسط لکوسیت ها منتقل می گردند (مانند سیتومگال و HTLV-I) ) را انتقال نمی دهد.
- گاهی پس از تزریق FFP ، واکنش آلرژیک نیز ایجاد می گردد. گاهی واکنش آنافیلاکتیک شدید ، به ویژه پس از تجویز FFP با سرعت های بالا رخ می دهد.
- هنگامی که غیرفعال سازی ویروسی در FFP به وسیله روش solvent/detergent صورت می گیرد، میزان فاکتور VIII حدود ۲۰% کاهش می یابد.
میزان و نحوه تجویز :
- زمانی که FFP برای جایگزینی فاکتورهای انعقادی مصرف می گردد، دوز تجویز شده ml/kg20ـ ۱۰ (معادل ۶ ـ ۴ واحد FFP در فرد بالغ) است. این میزان، سطح فاکتورهای انعقادی را بلافاصله پس از تزریق، حدود ۲۰% بالا می برد. دوزهای پایینتر برای بیمارانی که کمبود ویتامین K دارند و فرصت لازم برای کسب تأثیر مطلوب ویتامین K تزریق شده وجود ندارد، استفاده می شود.
- پس از تزریق FFP ، بررسی و ارزیابی سطح فاکتورهای انعقادی واندازه گیری PT ، PTT مهم و حیاتی است.
- مانند تمامی اجزاء خونی، تزریق FFP باید از طریق فیلتر انجام شود. FFP در دمای آب شده و پس از آن باید در سریعترین زمان ممکن، حداکثر تا ۲۴ ساعت، تزریق گردد. پس از آب شدن می توان آنرا در دمای ۶-۱ درجه نگهداری کرد. انجام تست های سازگاری لازم نیست ولی FFP مصرفی باید از نظر سیستم ABO سازگار باشد.
