رنگ آمیزی هسته باکتری ها به روش فولگن(Feulgen Stain)

برخلاف سلول های یوکاریوتیک، ماده ژنتیکی باکتری ها و دیگر سلول های پروکاریوتیک به صورت پخش شده و پراکنده بوده که در کروموزومی منفرد بدون پوشش و به صورت حلقوی سازماندهی  شده است. در این سلول ها غشاء هسته ای و دستگاه میتوزی وجود ندارد که این امر در جهت سهولت جدا شدن کروموزوم ها در طی همانند سازی است. کروموزوم به مزوزومی که درون غشاء سیتوپلاسمی فرورفته است متصل می گردد این ساختمان برای همانند سازی کروموزوم از اهمیت برخوردار است.
رنگ آمیزی سلول های پروکاریوتیک به روش فولگن موجب قابل رویت شدن هسته در میکروسکوپ های نوری می شود. بار منفی DNA موجود در هسته توسط پلی آمین های کوچک و یون منیزیم تا حدودی خنثی گردیده است. پروتئین های شبیه به هیستون نیز در هسته باکتری ها وجود دارد که وظیفه ای مشابه هیستون موجود در کرماتین سلول های یوکاریوتیک را بعهده دارند.
DNA همیشه در تمام سلول ها در تمام شرایط کشت موجود بوده و وظیفه مهم آن شرکت در تقسیم باکتری ها، سنتز آنزیم ها، انتقال صفات ارثی و همچنین استفاده در طبقه بندی باکتری هاست. در باکتری ها DNA را می توان در حال فعالیت و یا استراحت مشاهده نموده . در باکتری های جوان که در حال تقسیم هستند هسته در مرکز قرار گرفته و شکل آن در کوکوسی ها گرد یا بیضی و درباسیل ها میله ای است که دارای گرانول های بازوفیلی هستند. در موقع تقسیم سلول، هسته باکتری ها بشکل ɣ درآمده و به طریقه تقسیم مستقیم به دو قسمت تقسیم می شود و هر یک از این قسمت ها نیز دوباره تقسیم می شوند و چون تقسیم هسته قبل از تقسیم سیتوپلاسم است از این نظرممکن است در بعضی از باکتری ها دو یا چهار و یا حتی تعداد بیشتری اجسام هسته ای به اشکال منظم مدور یا بیضی مشاهده شود. این اجسام هسته ای می توان با رنگ آمیزی مخصوص فولگن مشخص نمود.
روش آزمایش فولگن:

• گسترشی از باسیلوس، سوبتیلیس (کشت تازه) تهیه نمایید.
• صبر کنید تا گسترش در هوای آزمایشگاه خشک شود.
• به آرامی با حرارت آن را ثابت نمایید.
• لام را در داخل محلول اتانول ۴۰ درصد به مدت یک دقیقه قرار دهید.
• لام را به آرامی با آب بشویید.
• لام را به مدت یک ساعت در محلول ۱/۰ مولار هیدرواکسید پتاسیم قرار دهید.
• لام را به آرامی با آب بشویید.
• صبر کنید تا رطوبت گسترش کاهش یابد.
• با رنگ آبی تولوییدین به مدت ۲ دقیقه گسترش را بپوشانید.
• رنگ را از روی لام خالی کنید.
• با محلول اتانول ۱۰ درصد گسترش را به آرامی بشویید.
• صبر کنید تا لام در هوای آزمایشگاه خشک شود.
• با عدسی ۱۰۰ و روغن ایمرسیون در زیر میکروسکوپ مشاهده کنید.
• مشاهدات و توضیحات خود را در گزارش کارتان ترسیم و یادداشت کنید.
• رنگ آمیزی فوق را در مورد مخمر ساکارومیس (سلول یوکاریوت) نیز انجام دهید.
• در این رنگ آمیزی هسته به رنگ آبی تیره و سیتوپلام آبی کم رنگ یا آبی مایل به صورت مشاهده خواهد شد.