در آزمایش “شمارش اجزای تشکیل دهنده خون ” یا “CBC” (که به طور عمده مقدار گلبولهای قرمز و سفید خون و پلاکتها را تعیین می‏کند)، هر یک از موارد زیر نشان دهنده چه چیزی است و چگونه محاسبه می‏شوند؟  MCHC  MCH  MCV

برای بررسی آزمایشگاهی بیماران آنمیک:

در اولین مرحله برای آنها CBC ،Retic و بررسی اسمیرلام محیطی درخواست می‏کنیم در بچه‏ها مقدار هموگلوبین و هماتوکریت و MCV را برحسب سن باید ارزیابی کرد چون در سنین مختلف این مقادیر متفاوت است. مقدار هماتوکریت بطور کلی حدود ۳ برابر هموگلوبین است.
در برگه‏ های جواب CBC که بصورت کامپیوتری جواب آن ارائه می‏شود شاخصهای گلبول قرمز شامل:
۱٫ (mean corpuscular volume (MCV
۲٫ (mean corpuscular hemoglobin (MCH
۳٫ (mean corpuscular hemoglobin concentration (MCHC
و تعداد پلاکتها و WBC و RBC و مقدار هموگلوبین و هماتوکریت ذکر شده است. از میان این شاخصها از MCV برای دسته ‏بندی آنمی‏ ها بیشتر استفاده می‏ شود. یک پارامتر با ارزش دیگر که دراین برگه‏ ها ذکر شده RDW یا red cell distribution width می‏باشد که نماینده تغییرات اندازه گلبولهای قرمز است و در موارد آنیزوسیتوز، افزایش تعداد رتیکولوسیتها، نوزادان و همولیز و کمبود آهن مقدار آن افزایش می‏یابد. در تالاسمی مینور مقدار آن نرمال یا پائین است در مسمومیت با سرب مقدار آن پائین است مقدار طبیعی آن ۵/۱۴-۵/۱۱ می‏باشد.

MCV: MCV=HCT*10/RBC

حجم متوسط گلبول قرمز بوده و برحسب فمتولیتر fl محاسبه می‏شود (فمتولیتر۱۰ بتوان ۱۵- لیتر). برای محاسبه آن: هماتوکریت بیمار را ضربدر ۱۰ کرده تقسیم بر تعداد RBC بیمار (بر حسب میلیون) می‏کنیم مقدار نرمال آن برای بالغین ۹۶ -۸۰ فمتولیتر می‏ باشد.
که البته این مقدار همانطور که درجدول ذکر شده است برحسب سن فرق می‏کند در مواردی که گلبول‏های قرمز میکروسیتیک هستند مقدار آن پائین‏تر از نرمال و در مواردی که ماکروسیتیک هستند بیش از نرمال است. درکودکان بصورت یک محاسبه سرانگشتی حداقل مقدار طبیعی MCV مساوی است با (سن بر حسب سال + ۷۰).

MCH: MCH=HB*10/RBC

مقدار وزن هموگلوبین در یک گلبول قرمز متوسط بوده و به پیکوگرم محاسبه می‏شود: (پیکوگرم ۱۰ بتوان ۱۲- گرم). برای محاسبه آن: هموگلوبین بیمار (گرم درصد) را ضربدر ۱۰ می‏کنیم و حاصل ضرب را تقسیم بر تعداد RBC (بر حسب میلیون) می‏کنیم مقدار طبیعی آن در بالغین ۲/۳۳ – ۵/۲۷ پیکوگرم می‏باشد.

MCHC: MCHC=HB/HCT

غلظت متوسط هموگلوبین گلبولهای قرمز: که عبارت است از مقدار هموگلوبین برحسب گرم، در ۱۰۰ سی سی پک سل (packed cell). دراسفروسیتوز ارثی و نوزادان بالاست درهموگلوبین SC هم ممکن است بالا باشد. در آنمی میکروسیتیک مثلاً فقر آهن مقدار آن پائین است. برای محاسبه آن: مقدار هموگلوبین (گرم درصد) را ضربدر ۱۰۰ کرده تقسیم بر هماتوکریت می‏نمائیم مقدار طبیعی آن ۴/۳۳ – ۵/۳۵ درصد می‏باشد.
از نظر افتراق احتمالی تالاسمی مینور از کمبود آهن از روی CBC در موردی که بیماری دچار آنمی میکروسیتیک و هیپوکرم است اگر مقدار بیشتر از ۵/۱۳ باشد احتمال کمبود آهن و اگر زیر ۵/۱۱ باشد احتمال تالاسمی مینور وجود دارد. در مواردی که شاخصهای گلبول (MCV ، MCH ،MCHC) نورموسیتیک و نورموکرومیک هستند اگر تعداد گلبولهای قرمز به میلیون را ضربدر ۳ بکنیم مساوی مقدار هموگلوبین بیمار می‏شود و اگر هموگلوبین بیمار را ضربدر ۳ بکنیم مساوی مقدار هماتوکریت او می‏شود در موارد وجود میکروسیتوز یا ماکروسیتوز این مسئله صدق نمی‏کند. همانطور که قبلاً ذکر کردم رتیکولوسیتها گلبولهای قرمز نارسی هستند که نشانه اریتروپوئزیس می‏باشند. شمارش رتیکولوسیت ها برای بررسی اینکه آیا آنمی در اثر کمبود تولید گلبول قرمز یا افزایش تخریب گلبول قرمز یا از دست دادن گلبول قرمز است مفید است ولی افزایش تعداد رتیکولوسیت ها بایستی برحسب درجه آنمی مورد تفسیر قرار بگیرد. مقدار نرمال تعداد رتیکولوسیتها در خون حدود ۱ درصد می‏باشد ولی مشاهده ۳-۲ درصد رتیکولوسیت در خون بیماری که هموگلوبین او تا نرمال است نشانه رتیکولوسیتوز نمی‏باشد. در موارد همولیز، مقدار واقعی بالا بودن رتیکولوسیت بایستی طبق فرمول زیر برحسب مقدار آنمی اصلاح شود: شمارش رتیکولوسیت اصلاح شده برابر است با هماتوکریت بیمار تقسیم بر هموتوکریت طبیعی، ضربدر شمارش رتیکولوسیت به درصد.

MCV=HCT*10/RBC

MCH=HB*10/RBC

MCHC=HB/HCT

سطح MCH در آزمایش خون به‌عنوان یکی از بخش‌های مهم تست خون به شمار می‌رود.
پزشکان به‌طورمعمول دستور تست خون تجویز می‌کنند تا از سلامتی کلی بیمار خودآگاهی پیدا کنند. یکی از مواردی که بررسی می‌کنند سطح MCH است.
این اندازه‌گیری معمولاً برای کمک به شناسایی اختلالات خونی استفاده می‌شود. اما فهم آن خیلی هم آسان نیست. سطوح مختلف MCH ممکن است باعث علائم متفاوتی شوند که نیازمند درمان‌های خاص خود هستند.

MCH چیست؟

MCH مخفف Mean Corpuscular Hemoglobin، به معنای متوسط هموگلوبین گلبولی است. سطح MCH به میانگین هموگلوبین یافته شده در گلبول قرمز اشاره می‌کند. هموگلوبین پروتئینی در خون است که به گلبول قرمز این اجازه را می‌دهد تا اکسیژن را به سلول‌ها و بافت‌های بدن برساند.
بااینکه آن‌ها بسیار کوچک هستند، سطح MCH نباید با سطح MCHC اشتباه شود. سطح MCH میانگین میزان هموگلوبینی است که در هر سلول گلبول قرمز وجود دارد. MCHC میانگین وزن هموگلوبینی است که بر اساس حجم سلول گلبول قرمز اندازه‌گیری شده است. هر دو نمایانگر سلامتی هموگلوبین در سلول می‌باشند.

تست CBC چیست؟

تست Complete Blood Count یا اندازه‌گیری کامل خون، طراحی‌شده است تا به پزشک شمای کاملی از سلامتی فرد بدهد. این تست می‌تواند کمک کند تا افراد را ازنظر ویژگی‌های مختلف موردبررسی قرارداد و اختلالات مثل مشکل در خون‌ریز، عفونت یا آنمی را شناسایی و تشخیص داد.
بررسی متناوب سلامتی معمولاً شامل یک تست CBC می‌باشد. اگر نتایج نرمال باشند ممکن است که دیگر نیاز به تست‌های دیگر نباشد. پزشک تست CBC را در صورت مشاهده هرگونه نشانه اختلالات خونی تجویز می‌کند تا تشخیص لازم را بدهد.
تست CBC هم‌چنین برای کمک به بررسی افرادی که بیماری خونی دارند استفاده می‌شود. پزشک از این تست برای پیگیری پروسه درمان و میزان تأثیرگذاری آن استفاده می‌کنند.
تست CBC همه سه نوع سلول خونی را بررسی می‌کند. این تست تعداد دقیقی از میزان گلبول‌های قرمز، سفید و پلاکت به دست می‌دهد.

سطح MCH

یکی از کاربردهای تست CBC آگاهی از سطح MCH می‌باشد. سطح نرمال MCH حدود  پیکوگرم در هر سلول در بزرگ‌سالان می‌باشد. این اعداد ممکن است بر اساس دستگاهی که برای اندازه‌گیری تست استفاده‌شده است متفاوت باشد.
این اعداد در کودکان خردسال متفاوت است. یک فرد با سطح MCH پایین در حدود زی پیکوگرم در هر سلول را نشان می‌دهد. فرد با سطح MCH بالا حدود ۳۴ پیکوگرم در هر سلول را نشان می دهند.

دلایل سطح پایین MCH

انواع گوناگون آنمی می‌تواند سبب کاهش سطح MCH شود. به‌طور مثال آنمی میکروسیت زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های خونی خیلی کوچک می‌شوند و نمی‌توانند به میزانی که باید هموگلوبین حمل کنند در خود نگه‌دارند. این اتفاق می‌تواند به دلیل سو تغذیه یا کمبود غذایی باشد.
برخی شرایط هم می‌تواند باعث به وجود آمدن آنمی شود، باوجوداینکه فرد از شرایط تغذیه‌ای مناسبی برخوردار باشد.
سطح پایین آهن در خون می‌تواند سبب کاهش سطح MCH شود. بدن ما از آهن برای تولید هموگلوبین استفاده می‌کند. اگر ذخایر آهن بدن کاهش یابد، آنمی کمبود آهن باعث کاهش سطح MCH می‌گردد. این نوع از آنمی ممکن است بیشتر در افراد گیاه‌خوار یا افرادی که ازنظر تغذیه‌ای از شرایط مناسبی برخوردار نیستند رایج‌تر باشد.
افراد با شرایط دیگر نیز ممکن است سطح پایین MCH را تجربه کنند. بیماری سلیاک می‌تواند باعث کاهش جذب آهن توسط بدن شود که شرایط را برای نگهداری سطح آهن در میزان مناسب آن دشوار می‌کند.
همچنین افرادی که انواعی از جراحی‌های دستگاه گوارش داشته‌اند هم در معرض مشکل در جذب آهن هستند. زنان با میزان بالای قاعدگی در معرض ابتلا به آنمی می‌باشند، چون آن‌ها آهن بیشتری در طی فرآیند قاعدگی از دست می‌دهند که قابل جبران نیست.
سطح پایین MCH می‌تواند در بدن فردی که دچار کمبود ویتامین هست نیز دیده شود. افرادی که به میزان کافی از ویتامین‌های B دریافت نمی‌کنند مثل فولات و B12 ممکن است سطوح پایینی از MCH را نشان دهند. به دلیل این‌که کمبود ویتامین هم می‌تواند سطح بالایی از MCH را نشان دهد، پزشکان اغلب آزمایش‌های دیگری را نیز تجویز می‌کنند و با تفسیر نتایج به‌دست‌آمده برای تشخیص تصمیم می‌گیرند.

علائم سطح پایین MCH

در ابتدا افراد زیادی با سطح پایین MCH هیچ علائمی از خود نشان نمی‌دهند. زمانی که سطح پایین MCH ادامه پیدا کرد یا خیلی افت کرد علائم شروع به‌ظاهر شدن می‌کنند. این علائم شامل:
تنگی نفس
از دست دادن توان روزمره
خستگی مفرط
سرگیجه
احساس ضعف در بدن
سطح پایین MCH همچنین سبب تأثیر بر پوست می‌شود. پوست ممکن است در یک فرد با سطح پایین MCH به‌راحتی رنگ‌پریده یا کبود شود.
هرکس که این علائم را تجربه کند باید خیلی سریع به پزشک خود اطلاع دهد.

دلایل سطح بالای MCH

سطح بالای MCH اغلب نشان‌دهنده آنمی ماکروسیت می‌باشد. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های خونی خیلی بزرگ می‌شوند. این اتفاق می‌تواند نتیجه‌ی کافی نبودن میزان ویتامین B12 یا فولیک اسید باشد.
همچنین سطح بالای MCH می‌تواند به دلایل زیر اتفاق بیافتد:
بیماری‌های کبدی
پرکاری غده تیروئید
مصرف متعدد الکل
عوارض برخی سرطان‌های خاص
عوارض برخی عفونت‌ها
مصرف زیاد داروهایی که حاوی استروژن هستند

علائم سطح بالای MCH

افرادی که سطح بالای MCH را به دلیل آنمی ماکروست تجربه می‌کنند ممکن است علائمی که از الگوی مشابهی پیروی می‌کنند از خود نشان دهند. افراد ممکن است در ابتدا به علائم توجه نکنند، اما ممکن است این علائم به‌مرور بدتر شوند. ایان علائم شامل:
خستگی
پوست رنگ‌پریده
افزایش ضربان قلب
ناخن‌های ضعیف و شکننده
عدم تمرکز کافی
گیج شدگی و از دست دادن حافظه
افراد مبتلابه آنمی ماکروسیت ممکن است علائم گوارشی نیز از خود نشان دهند. ممکن است اشتها نداشته باشند، دچار کاهش وزن شوند و دچار اسهال شوند. فردی که هرکدام از این علائم را از خود نشان می‌دهد هر چه زودتر باید به پزشک خود اطلاع دهد.

درمان غیرطبیعی بودن سطح MCH

این‌که یک پزشک غیرطبیعی بودن سطح MCH را چگونه درمان می‌کند در هر بیمار فرق دارد. درمان به‌طور گسترده به درمان علت غیرطبیعی بودن بستگی دارد.
تجویز ویتامین B12 بیشتر و فولیک اسید به رژیم غذایی می‌تواند راه مناسبی برای درمان سطح بالای MCH باشد. بهتر است که این میزان را با رژیم غذایی متنوع دریافت کند اما مکمل‌های غذایی نیز می‌تواند به نگه‌داری سطح موردنیاز کمک کند.
سطح پایین MCH اغلب به دلیل کمبود آهن که منجر به آنمی می‌شود رخ می‌دهد. پزشکان می‌توانند به این افراد آهن بیشتر و ویتامین B6 تجویز کنند. خوردن ویتامین C و فیبر در کنارغذاهایی که حاوی آهن هستند به افزایش سطح MCH کمک می‌کند.
افرادی که سطح غیرعادی MCH را نشان می‌دهند باید همیشه پیش از استفاده از هرگونه مکمل غذایی یا ایجاد هرگونه تغییر زیاد در رژیم غذایی‌شان با پزشک معالج خود مشورت کنند.

خلاصه

بیشتر افراد می‌توانند سطح MCH خود را با تغییر رژیم غذایی خود بهبود بخشند. تزریق آهن ممکن است برای افرادی در شرایط ویژه‌ای قرار دارند مثلاً مشکل در جذب آهن، نیز پیشنهاد می‌شود. دیگر افراد ممکن است نیازمند انتقال خون با سطح بالای آهن باشند.
افراد باید با پزشک خود درباره چیزی که در طول فرآیند آزمایش می‌خورند صادق باشند تا روند تشخیص و درمان را تصحیل بخشند.
اگر این مقاله موردتوجه شما قرار گرفت می‌توانید مقالات مشابه را در بخش سلامت در مجله قرمز مطالعه کنید. انتقادات و پیشنهاد‌های خود را نیز در بخش نظرات با ما در بگذارید.

آزمایش خون MCV
آزمایش خون MCV در رابطه با گلبول های خون می باشد.MCV  مخفف MEAN CORPOSCULAR VOLUME است و به ميانگين حجم گلبول هاي سرخ خون اشاره دارد. واحد آن فمتولیتر می باشد و میزان نرمال آن بین ۸۰ تا ۹۶ فمتولیتر است. در صورتی که از این حد کمتر شود یعنی گلبول قرمز از نظر اندازه کوچکتر از حد نرمال می باشد که به آن میکروسیت می گویند و از جمله دلایل آن کاهش هموگلوبین می باشد. اگر از این عدد بیشتر شود یعنی اندازه ی گلبول های قرمز بزرگتر از حد نرمال می باشد که به دلیل افزایش هموگلوبین می باشد.
آزمایش خون MCV نشان دهنده مقدار میانگین گلبول های قرمز در خون است. تغییرات این مقدار در بدن، نشانه هایی است که پزشک می تواند نتیجه گیری لازم را نماید.
 
تفسیر آزمایش خون:
آزمایش  CBCشامل MCH ,MCHC ,RDW Hb ,Hct ,RBC count ,WBC count ,platelet ,MCV است. بحث ما در این جا راجع به MCV  می باشد.MCV  عبارت است از حجم متوسط گلبول‌های قرمز.
میزان طبیعی MCV = fl 96-80 اســـــــــــت fl )femtoliter) واحــــــد سنجش MCV بوده و معادل lit 15- 10 است.
 
 اندازه‌گیری MCV به چه نحوی صورت می گیرد؟
دستگاه های هماتولوژی حجم زیادی از RBC ها را اندازه‌گیری کرده و سپس میانگین آنها را محاسبه می کند.
تفسیر: با استفاده از MCV می‌توانیم گلبول‌های قرمز را از نظر حجم در سه گروه دسته بندی کنیم که این دسته بندی شام Normocyte، Microsite، Macrocyte می باشند.RBC های محـــــــــــدودة fl 96-80 = Normocyte هستند، اگر بالای ۱۰۰ باشند ماکروسیت و در صورتی که زیر ۸۰ باشند میکروسیت هستند.
نکته: باید به این نکته توجه داشت که میزان ایندکس های خونی در هر فرد ثابت می باشد و تغییرات آن نباید از ۱± تجاوز کند. برای نمونه اگر MCV یک شخص fl 85 است، در صورت آزمایش‌های مختلف، مقدار نشان داده شده در این آزمایش ها باید بین  fl 86-84  باشد و اگر این میزان تغییر کند و مثلا ۷۵ شود باید بررسی شود. از MCV می توانیم برای تشخیص فقر آهن و تالاسمی استفاده کنیم.

مقدار DF و MI چه چیزی را نشان می دهد؟

• اگر DF منفی باشد فرد مورد نظر تالاسمی دارد و اگر DF مثبت باشد فقر آهن دارد.
• اگر MI زیر عدد ۱۳ باشد تالاسمی و اگر بالای عدد ۱۳ باشد فقر آهن است.

 
هموگلوبین:
در گلبول های قرمز خون ما، پروتئینی وجود دارد که کار آن انتقال اکسیژن از ریه ها به بافت های بدن می باشد و دی اکسید کربن را نیز از بافت ها به ریه ها منتقل می کند. اندازه گیری میزان هموگلوبین از طریق دستگاهی اتوماتیک محاسبه می شود. یکی از وظایف هموگلوبین، حفظ شکل گلبول های قرمز خون می باشد. در صورت تغییرات در شکل گلبول قرمز، عملکرد آن دچار مشکل شده و جریان خون مختل می شود.
 
ساختار هموگلوبین چیست؟
ساختار هموگلوبین از دو زنجیره آلفا و دو زنجیره بتا تشکیل شده است. در هر زنجیره یک مولکول وجود دارد و درون هر مولکول، عنصر آهن جا گرفته که کار آن انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در بدن می باشد. مسئولیت قرمز بودن رنگ خون به مقدار آهن موجود در هموگلوبین بستگی دارد.
 
میزان طبیعی هموگوبین خون:
میزان طبیعی هموگلوبین خون در افراد مختلف متفاوت است و به سن و جنس افراد بستگی دارد. در این جا به بررسی میزان هموگلوبین (گرم در دسی لیتر) در سنین متفاوت می پردازیم.

• میزان هموگلوبین در نوزاد: ۱۷ تا ۲۲
• میزان هموگلوبین در نوزاد یک هفته: ۱۵ تا ۲۰
• میزان هموگلوبین در نوزاد یک ماهه: ۱۱ تا ۱۵
• میزان هموگلوبین در کودک: ۱۱ تا ۱۳
• میزان هموگلوبین در بزرگسالان مرد: ۱۴ تا ۱۸
• میزان هموگلوبین در بزرگسالان زن: ۱۲ تا ۱۶
• میزان هموگلوبین در مردان میانسال: ۱۲٫۴ تا ۱۴٫۹
• میزان هموگلوبین در زنان میانسال: ۱۱٫۷ تا ۱۳٫۸

 
چرا میزان هموگلوبین کاهش می باید؟
کاهش هموگلوبین در افراد نشان دهنده کم خونی می باشد. عوامل مختلفی در کاهش هموگلوبین موثر می باشند که به شرح زیر است:

1. صدمات
2. جراحی
3. خونریزی
4. سرطان روده بزرگ
5. زخم معده
6. کمبود مواد مغذی مثل کمبود آهن، فولات و ویتامین B12
7. مشکلات مغز استخوان از جمله: سرطان مغز استخوان، سرکوب بوسیله داروهای شیمی درمانی و نارسایی کلیه
8. غیرطبیعی بودن هموگلوبین (کم خونی داسی شکل و یا تالاسمی)
9. بزرگ شدن طحال
10. واسکولیت
11. خونریزی شدید قاعدگی
12. بیماری کلیوی
13. مسمومیت با سرب
14. سرطان خون
15. کم خونی فقر ویتامین
16. لنفوم هوچکین و غیرهوچکین
17. کم کاری تیروئید
18. سیروز کبدی
19. داروهای ضدویروسی برای ایدز
20. داروهای شیمی درمانی
21. خون دماغ شدن

برای درمان هموگلوبین، نیاز به تزریق داخل وریدی آهن و یا خون است.

عوامل مختلفی نیز باعث افزایش هموگلوبین خون می شوند از جمله این عوامل:

• زندگی در ارتفاعات
• سیگار
• کاهش آب بدن و گرمازدگی

از علل نادر دیگر می توان، بیماری ریوی پیشرفته (آمفیزم)، بیماری مغز استخوان به نام پلی سیتمی ورا روبرا، تومورهای خاص، سوء استفاده از اریتروپویتین توسط ورزشکاران برای دوپینگ، نارسایی قلبی، سرطان کلیه، سرطان کبد، کاهش میزان اکسیژن و غیره را اشاره نمود.
 
برای درمان کاهش، افزایش و اختلالات در میزان هموگلوبین چه باید کرد؟
درمان به علل و عوامل آن و هم چنین میزان سلامتی فرد بستگی دارد. اگرکاهش و یا افزایش هموگلوبین به میزان جزئی باشد نیاز به درمان ندارد، ولی در صورتی که این میزان جزئی نباشد برای درمان از تزریق داخل وریدی آهن و یا خون استفاده می کنیم. در این مرحله نیاز به پزشک متخصص می باشد تا تشخیص دهد که شما برای درمان ازچه روشی باید استفاده کنید و اگر نیاز به مصرف دارو باشد داروی مورد نیاز برای درمان را تجویز کند.
 
نتیجه گیری:
به طور کلی آزمایش خون و آزمایش های مرتبط با خون، مشخص کننده انواع نشانه ها و بیماری ها هستند. برای تشخیص انواع بیماری ها، یکی از آزمایش های معمول همین آزمایش خون است. در این مطلب آزمایش خون MVC مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشی که به حد نرمال میزان و مقدار هموگلوبین در خون می پردازد. امید است با مطالعه این مطلب به پاسخ های خوبی در رابطه با این نوع آزمایش رسیده باشید.
شما می توانید به راحتی از طریق آزمایش آنلاین به صورت آنلاین آزمایش های مختلف را درخواست دهید.