دسته‌بندی نشدهژنتیک

ناشنوایی ژنتیکی

ناشنوایی ژنتیکی

ناشنوايى و کانکسين (Autosomal Recessive Non-syndromic hearing loss)ناشنوایی غير سندرمي اتوزومي نهفته يا به اختصار NHL، از جمله بيماري‌هاي ارثي شايع شنوايي در كشور ايران مي باشد كه به صورت اتوزومي مغلوب به ارث مي رسد. به اين معني كه بيماري از والدين ناقل ولي سالم از لحاظ بيماري به فرزندان منتقل مي‌شود. بيماري مزبور اصولا” ناشي از نقص (جهش) در ژنهايGJB2  و GJB6 مي باشد. والدين يک فرد بيمار، ناقل بيماري بوذه و احتمال بروز بيماري براي آنها در هر بارداري ۲۵% مي باشد. اين افراد مي بايست قبل از اقدام به بارداري بعدي به مرکز ژنتيک مراجعه کرده و آزمايش مرحله اول ناشنوايي را انجام دهند. در اين آزمايش، نقص ژني انها مشخص شده و امکان تشخص قبل از تولد براي آنها مشخص مي شود. زوجيني که مرحله اول ناشنوايي را انجام داده اند و امکان تشخيص قبل از تولد براي انها امکان پذير اعلام شده است، ضروري است پس از بارداري هفته ۱۶ حاملگي جهت تشخيص قبل از تولد جنين خود مراجعه نمايند.
شنوایی یک فرایند پیچیده است بنابراین تعجبی ندارد که دلایل بروز ناشنوایی نیز پیچیده باشد. ناشنوایی ممکن است در اثر آسیب گوش به ویژه گوش داخلی رخ دهد. بعضی از بیماری‌ها و عفونت‌ها در دوران بارداری نیز ممکن است باعث ناشنوایی شوند. اما در بیش از نیمی از موارد دلیل بروز ناشنوایی ژنتیکی است. در این موارد ممکن است چندین نفر در یک خانواده به ناشنوایی مبتلا باشند.شناخت نوع ناشنوایی و دلیل ژنتیکی بروز آن اهمیت زیادی دارد زیرا پزشک را قادر می‌سازد روش درمانی و مدیریتی مناسب وکارآمدی اتخاذ کند. همچنین در مواردی شناخت علت ژنتیکی ناشنوایی می‌تواند در پیشگویی یکسان ماندن و یا بدتر شدن وضعیت ناشنوایی فرد در آینده کمک کند. آگاهی درباره علت ژنتیکی ناشنوایی در تعیین نوع آسیب وارده به سیستم شنوایی نیز مفید است. این امر از این جهت اهمیت دارد که می‌توان میزان تاثیر روش‌های کمک کننده و درمانی چون استفاده از سمعک و یا کاشت حلزون را ارزیابی کرد.
علاوه بر این اطلاع داشتن از وضعیت ژنتیک به فرد ناشنوا و یا والدین وی این امکان را می‌دهد که با آگاهی بیشتر برای بچه دار شدن در آینده اقدام کنند. در بعضی موارد حتی دو فرد ناشنوا ممکن است بتوانند فرزند شنوا داشته باشند . بررسی های ژنتیکی و تشخیص پیش از تولد در این موارد امکان پذیر است.
تا کنون صدها ژن در ارتباط با ناشنوایی شناخته شده است. نقص در این ژنها می­تواند باعث ناشنوایی حسی، هدایتی و یا مجموعه ای از هر دو و همچنین ناشنوایی سندرمی ، غیر سندرمی ، ناشنوایی Prelingual (پیش از یاد گیری زبان) و Postlingual (پس از یاد گیری زبان) شود. در نوع غیر سندرمی، ناشنوایی تنها عارضه‌ای است که در فرد دیده می‌شود اما در نوع سندرمی ناشنوایی به علاوه مجموعه‌ای از عوارض و علائم دیگر در فرد بروز می‌کند . همچنین عوامل مختلف محیطی از جمله بیماری‌ها و عفونت‌ها می‌تواند باعث ناشنوایی شوند. بنابراین اولین مرحله در تشخیص علت ناشنوایی تفریق بین ناشنوایی‌های ناشی از عوامل محیطی و ناشنوایی‌های ارثی است. بررسی سابقه خانوادگی، معاینه دقیق فیزیکی، اتولیوژیکی و آدیولوژی و انجام آزمایش ژنتیکی می‌تواند علت ژنتیکی ناشنوایی را مشخص کند.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در شناسایی ژن‌های دخیل در ناشنوایی انجام گرفته است. از این میان نقش دو ژن کانکسین ۲۶ و کانکسین ۳۰   در بروز ناشنوایی و کری غیر سندرمی خفیف تا شدید مادر زادی و غیر پیشرونده (DFNB1) مشخص شده است.
این نوع ناشنوایی‌ها  در اثر آسیب پروتئین Gap Junction beta 2 یا کانکسین ۲۶ (connexin 26) و پروتئین Gap Junction beta 6 یا کانکسین ۳۰ (connexine 30) رخ می­دهد. پروتئین­های کانکسین سازنده کانال های ارتباطی بین سلولی موسوم به Gap Junction هستند. موتاسیون در ژن GJB2 عامل ابتلا به DFNB1 در ۹۸ درصد موارد است. در ۲ درصد موارد نیز ژن GJB6 جهش می‌یابد.
اکثر موتاسیون­های GJB2 به صورت مغلوب به ارث می­رسد اما تعدادی از موتاسیون­ها نیز غالب هستند.غالب یا مغلوب بودن تعدادی از موتاسیون­های این ژن نیز مشخص نشده است. علاوه بر این ممکن است موتاسون­های گزارش نشده جدید در بعضی افراد شناسایی شود که در بعضی موارد باعث ناشنوایی می‌شوند و در مواردی نیز هیچ اثر فنوتیپی به همراه ندارند. شایع ترین موتاسیون­های مشاهده شده در ژن JGB2 در اکثر جمعیت­ها حذف    ۱۶۷delT, 35del   و ۲۳۵delC است.
یکی از شایعترین موتاسیون­های ژن GJB6 نیز یک حذف ۳۴۲ کیلو بازی است که (GJB6-D13S1830) نام دارد.
در این آزمایشگاه بررسی ژن GJB2 با روش تعین توالی انجام می‌گیرد. در این روش ابتدا با استفاده از پرایمر اختصاصی این ژن تکثیر شده و سپس محصول PCR برای تعیین توالی ارسال می­شود. روش GAP-PCR که حذف های بزرگ راشناسایی می­کند نیز برای شناسایی شایع­ترین حذف ژن GJB6 به کار می­رود.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا