سیستم ایمنی بدن به طور معمول به مواد خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها حمله کرده و آنها را از بین می برد. اما در بیماری هایی به نام بیماری های خود ایمن، سیستم ایمنی بافت های سالم خودی را بیگانه فرض نموده و آنها را مورد حمله قرار می دهد. در این بیماری ها سیستم ایمنی آنتی بادی هایی تولید می کند که به سلول های خودی بدن اتصال یافته و باعث تخریب و نابودی آنها می شوند.سیستم ایمنی ممکن است آنتی بادی علیه هسته سلولها (Anti nuclear Antibody) یا ANA تولید نماید.
آزمایش ANA برای تشخیص مشکلات و بیماری های خودایمن مانند موارد زیر کاربرد دارد:
– آرتریت روماتویید
– لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE)
– پلی میوزیت (Polymyositis)
– اسکلرودرما
– سندرم شورگن (Sjogren’s syndrome)
میزان این آنتی بادی برعلیه هسته سلولها با روشهای مختلف ایمنولوژیک مانند الایزا میتواند بررسی شود ولی بهترین روش برای سنجش این آنتی بادی روش ایمنوفلورسنت غیر مستقیم (IFA) است. زیرا امکان مشاهده الگوهای متفاوت آنتی بادی نیز می باشد. درروش IFA،سلولهای واجد هسته به عنوان آنتی ژن روی سطح اسلایدها پوشیده شده اند، سرم بیمار روی چاهک های ایجاد شده روی این اسلایدها اضافه شده و بعد از طی انکوباسیون لازم و شستشو آنتی بادی ضد آنتی بادی انسانی نشاندار با مواد فلورسنت مانند FITC اضافه میشود. در کنار سرم بیمار روی هر اسلاید یک کنترل منفی و یک کنترل مثبت نیز قرار میدهند. در صورت وجود این آنتی بادی در سرم فرد به آنتی ژن موجود در اسلاید متصل شده و سپس این کمپلکس توسط آنتی بادی کنژوگه شناسایی شدهکه با میکروسکوپ فلوروسنت قابل مشاهده می باشد. با بررسی نمونه ها زیر میکروسکوپ ایمنوفلورسنت و مقایسه الگوی فلورسنتی با الگوی حاصله از کنترل منفی وکنترل مثبت، تیتر و الگوی آنتی بادی هایی را که بر علیه هسته سلولها تولید شده اند، مشخص می شود.
الگوهای مختلف فلورسنتی میتواند مطرح کننده بیماری های اتوایمیون متفاوت باشد. از جمله معمول ترین این الگوها میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
۱٫ الگوی هموژن یا منتشره: مرتبط با لوپوس و بیماری های بافت همبند
۲٫ الگوی نقطه ای: مرتبط با اسکلرودرما،لوپوس،آرتریت روماتوئید،سندرم شوگرن و بیماری های بافت همبند
۳٫ الگوی هسته ای: مرتبط با اسکلرودرما و polymyositis
۴٫ الگوی محیطی: مرتبط با لوپوس
در بررسی بیماریهای اتوایمیون با روش الایزا و روش های مشابه آن فقط وجود اتوآنتی بادی ها یا عدم وجود آن مشخصمی شود ولی الگوهای مشاهده شده با میکروسکوپ فلوروسنت و روش ایمونوفلورسانس می تواند به پزشگ در جهت تشخیص دقیق تر بیماری کمک فراوانی نماید.
